Description
1883 – 1980
Stojan Aralica je rođen 24. jula 1883. godine u naselju Škare kod Otočca. Bio je srpski slikar i grafičar rodom iz današnje Hrvatske, koji je bio član ULUS-a, SANU i JAZU.
Posle završetka Učiteljske škole u Osijeku, od 1905. Aralica je radio kao učitelj u Brestaču kod Rume, gde je slikao portrete i ikone. Studije slikarstva je potom nastavio u Minhenu, prvo privatno kod Henrika Knira (1909), a zatim na tamošnjoj Akademiji u klasi Karla Mara i nešto kasnije Ludviga Herteriha (1910-1914). Prve godine rata provodi u Zagrebu, gde na kratko otvara privatnu školu slikanja, da bi se 1917. i naredne godine sklonio u Prag. Tada na tamošnjoj akademiji studira grafiku kod profesora Augusta Bremzea i Maksa Švabinskog. Posle putovanja po Španiji, Tunisu, Alžiru i Maroku, usavršava se tokom 1923. u Firenci i Rimu, a zatim i Parizu od 1925. do 1933, uz kraći boravak i rad u ateljeu Andre Lota.
Pored Mila Milunovića, Marka Čelebonovića i Milivoja Uzelca učesnik je izuzetno zapažene izložbe u pariskoj galeriji Bernhajm Žen (1931). Studijski je obišao skoro celu Evropu i neke države severne Afrike.
Stojan Aralica je prvi put samostalno izlagao u Zagrebu 1920. godine i posle je priredio mnogo izložbi širom Jugoslavije. Bio je član umetničkih grupa Oblik (1934), Dvanaestorica (1937), Šestorica (1954).
Jedan je od vodećih srpskih i jugoslovenskih umetnika XX veka i dobitnik je brojnih nagrada među kojima su : Oktobarska nagrada grada Beograda (1959), Sedmojulska nagrada Srbije (1963), prestižna jugoslovenska nagrada AVNOJ-a (1973), Orden za zasluge sa zlatnim vencem (1978), itd.
Araličina dela se čuvaju i izlažu u Narodnom muzeju, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Galeriji Matice srpske i Spomen zbirci Pavla Beljanskog u Novom Sadu, kao i u mnogim muzejsko-galerijskim ustanovama i privatnim kolekcijama.
Aralica je kao slikar prošao više stvaralačkih faza. Počeo je u duhu Minhenskog realizma, ali se brzo iskazao kao kolorista. Najveći deo njegovog bogatog opusa je u duhu pariskog postimpresionizma i lirske apstrakcije. To su vrednosti koje se prepoznaju, pre svega, po prigušenim, najčešće smeđim bojenim registrima, jednako kao i po veoma živom, usitnjenom, strogo kontrolisanom radu sa četkicom, uz nanošenje tek ponekog akcenta čiste boje kao najave onog obimnijeg dela njegove ukupne likovne ostavštine.Tačnije onih njegovih slika čiju suštinu objašnjava na sledeći način:
,,Moj likovni jezik je – boja. Harmonija boja – to je ono što me pre svega interesuje, to je ono što tražim u svakoj slici. Kad crtam ja mislim na kolorit. Boja je osnovno. Njome razrešavam sve svoje probleme.”
Najznačajnije slike: ,,Pijanica”, ,,Malakof”, „Motiv iz Lošinja“, „Žena sa slamenim šeširom“, „Portret B. Petronijevića“, „Put“ i dr.
Do izbijanja Drugog svetskog rata je živeo u Zagrebu, a zatim je izbegao 1941. u Srbiju, i nastanio se u Beogradu u kome je ostao do kraja svog života.
Stojan Aralica je preminuo 4. februara 1980. godine i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
